تحلیل رفتار متقابل شخصیت‌ها بر اساس نظریه‌ی شخصیت برن در مرزبان‌نامه

تحلیل‌رفتار متقابل نظریه‌ای‌ در روانشناسی است که در هر زمینه‌ای که نیاز به درک افراد، روابط و ارتباطات و مشاوره باشد، به‌کار می‌رود. این نظریه به روابط درونی شخصیّت‎ها و رابطه‌ی انسان‎ها با یک‌دیگر توجّه ویژه‌ دارد و تأکید می‎کند که اگر افراد با یک‌دیگر روابط سالم، صمیمانه و صادقانه داشته باشند و آن را جایگزین روابط مخرّب، منفی و تحقیرآمیز ‌نمایند، قادر خواهند بود که از فشارهای روانی خود و دیگران بکاهند و از زندگی لذّت بیشتری ببرند. ‌با بررسی اَبعاد شخصیّت‌های‌ این حکایت می‌توان شناخت بهتری از افکار و احساسات پیچیده‌ی انسان‌هایی که شخصیّت‌های حیوانی نماد آنان هستند و هر یک در مقام والد یا کودک و بالغ نقش ایفا می‌کنند، به‌دست آورد. این پژوهش به شیوه‌ی توصیفی و تحلیلی و بر‌اساس نظریه‌ی تحلیل رفتار متقابل اریک برن حکایت روباه و خروس از مرزبان‌نامه را تجزیه و تحلیل می‌کند. جامعه‌ی آماری این پژوهش را شخصیت‌های این حکایت تشکیل می‌دهند. ابزار پژوهش شامل اَبعاد شخصیتی و حالات روحی و روانی شخصیت‌ها است. از نتایج این پژوهش می‌توان به اهمّیّت کاربرد این نظریه در حل مشکلات احساسی و رفتاری اشاره کرد، هم‌چنین تأثیر پیام‌های صادر شده از جانب دیگر شخصیت‌ها در واکنش‌‌ها و رفتارهای اشخاص مشخص می‌شود، و این‌که اهمّیت تطبیق این نظریه با آثار ادبی به خوبی آشکارا می‌گردد. در این اثر روابط متقابل شخصیت‌ها از نوع متقاطع و رفتارها در جهت تأمین اهداف شخصی است که نهایتاً به اختلال در رفتار آن‌ها منجر می‌شود.